نگاهی به چگونگی استحاله مفهوم «خدا‌-انسان» از اسطوره‌های غربی یونان تا انسان‌محوری

نویسندگان

  • حسن بلخاری قهی استاد گروه مطالعات عالی هنر، پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

در اندیشة یونان باستان انسان و خدایان با یکدیگر نسب مشترک، آمیختگی و امتزاج دارند. قرابت میان انسان و خدا در اساطیر سبب شده است در سیر تحولات اندیشه نیز انسان یونانی با سهولت بیشتر، نسبت به سایر فرهنگ‌ها، جایگزین خدایان شود. این تساهل فرهنگی یونانیان با گذشت زمان خلع‌کنندة قدرت فرجامین خدایان و تسلط مطلق آن در اندیشه‌پردازی‌ها شد. سپس با انسانی‌شدن عقل الاهی بستر ظهور فلسفه مهیا شد و نگرش اسطوره‌ای پیشین زمینه‌ای برای نخستین کانون‌های فلسفی فراهم آورد. نوشتار حاضر ضمن بازنمایی ریشه‌های انسان‌محوری در عصر اساطیر و با طرح بنیادهای فکری فلاسفة بزرگی چون تالس، سقراط، افلاطون، ارسطو و سوفسطاییان در باب انسان به چگونگی تداوم و تحول آن مفاهیم در دوران فلسفه می‌پردازد. نهایتاً طبق یافته‌های پژوهش روشن می‌شود که قابلیت تسرّی قدرت خدایان به انسان در اساطیر یونانی، راه را برای ظهور انسان‌محوری در عصر تجدد هموار کرده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

عشق پژوهشی؛ از خدا تا انسان

محور اصلی این نوشتار، تحلیل روشمند موضوع عشق با نظری بر آموزه‌های کتاب مثنوی معنوی مولانا است. نویسنده مقاله بر اساس یک ساختار منطقی و الگوی نظری خاص درباره «عشق»، به جست‌وجوی این مفهوم در رابطه انسان و خدا می‌پردازد. در این جست‌وجو نویسنده، به برخی منابع و پایه‌های این آموزه‌ها در قرآن و سنت نیز نظر داشته است. بدین ترتیب برای بررسی و تحلیل معنا و مفهوم عشق در آموزه‌های دینی و عرفان الهی، بایست...

متن کامل

تحول مفهوم عامل انسان و غیر انسان بر مبنای نظریه ذهن: بررسی چگونگی اسناد باورهای غلط به انسان، خدا، فرشته و جادوگر

هدف پژوهش حاضر شناخت چگونگی اسناد حالتهای ذهنی، پیش‌بینی رفتار عاملهای انسان و غیرانسان (خدا، فرشته و جادوگر) و چگونگی تحوّل آنها در کودکان بود. 150 کودک (79 دختر و 71 پسر) 3 تا 7 ساله از مهدکودکها و مراکز پیش‌دبستانی شهر شیراز انتخاب شدند. برای هر کودک، دو تکلیف باور غلط (خانة عروسک و محتوای شگفت‌انگیز) به شیوة انفرادی اجرا شد و چگونگی پیش‌بینی رفتار عاملها براساس باور‌های غلط مورد بررسی قرار ‌...

متن کامل

نگاهی نظام‌مند به مفهوم سرمایۀ اجتماعی: چیستی، چرایی، چگونگی

مفهوم «سرمایة اجتماعی» جای خود را به‌خوبی در علوم اجتماعی باز کرده و کتب و مقالات متعددی دربارة آن نوشته شده است. همین موضوع سبب شده رویکردها، تعاریف، برداشت‏ها، و کاربردهای متعدد و متنوعی برای آن در ادبیات مربوطه یافت شود. در پژوهش حاضر، به قصد دستیابی به نگرشی کل‏نگرانه به سرمایة اجتماعی، منابع و مستندات موجود بررسی شد و با استفاده از روش کیفی تحلیل مضمون داده‏های گردآوری‏شده سامان یافت و تصو...

متن کامل

عشق پژوهشی؛ از خدا تا انسان

محور اصلی این نوشتار، تحلیل روشمند موضوع عشق با نظری بر آموزه های کتاب مثنوی معنوی مولانا است. نویسنده مقاله بر اساس یک ساختار منطقی و الگوی نظری خاص درباره «عشق»، به جست وجوی این مفهوم در رابطه انسان و خدا می پردازد. در این جست وجو نویسنده، به برخی منابع و پایه های این آموزه ها در قرآن و سنت نیز نظر داشته است. بدین ترتیب برای بررسی و تحلیل معنا و مفهوم عشق در آموزه های دینی و عرفان الهی، بایست...

متن کامل

تحول مفهوم عامل انسان و غیر انسان بر مبنای نظریه ذهن: بررسی چگونگی اسناد باورهای غلط به انسان، خدا، فرشته و جادوگر

هدف پژوهش حاضر شناخت چگونگی اسناد حالتهای ذهنی، پیش بینی رفتار عاملهای انسان و غیرانسان (خدا، فرشته و جادوگر) و چگونگی تحوّل آنها در کودکان بود. 150 کودک (79 دختر و 71 پسر) 3 تا 7 ساله از مهدکودکها و مراکز پیش دبستانی شهر شیراز انتخاب شدند. برای هر کودک، دو تکلیف باور غلط (خانة عروسک و محتوای شگفت انگیز) به شیوة انفرادی اجرا شد و چگونگی پیش بینی رفتار عاملها براساس باور های غلط مورد بررسی قرار گ...

متن کامل

خدا، از مفهوم تا مدل های معرفتی (تمایز و ارتباط مفهوم، تصور و تصویر خدا و نقش روش‌شناختی مدل ها در ادراک خدا)

با توجه به اینکه در پژوهش‌های مختلف، در اطلاق بر «برداشت‌های ذهنی از خدا» سه تعبیر «مفهوم خدا»، «تصور خدا» و «تصویر خدا» اغلب به یک معنا استفاده شده است، در این نوشتار درصددیم تا با بیان تمایز این تعابیر به نقش روش‌شناختی توجه به تمایز و پیوند آنها بپردازد. برداشت ما از خدا به اعتبارهای گوناگون نام‌های مختلفی به خود می‌گیرد. تنها یک «مفهوم خدا» وجود دارد که انسان‌ها آن را به‌گونۀ متفاوتی از همد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 16  شماره 42

صفحات  161- 182

تاریخ انتشار 2020-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023